İsrail istihbarat teşkilatı Mossad, İran’ın nükleer silah geliştirme faaliyetlerini engellemeyi hedefleyerek yalnızca iki gün içinde en az 14 İranlı nükleer bilim insanını suikasta kurban etti. Bu tür eylemler, özellikle stratejik hedefler olarak belirlenen bilim insanlarına yönelik gerçekleştirilen saldırılarda yaygın bir yöntem haline geldi. Son suikastlarda, bilim insanlarının araçlarına yerleştirilen bombalar ile hayatları sona erdirildi.
Hedef Alınan Bilim İnsanları
İran’a yönelik gerçekleştirilen bu suikastların arasında en dikkat çeken isimler arasında Fereidoun Abbasi ve Mohammad Mehdi Tehranchi yer almaktadır. Fereidoun Abbasi, nükleer teknoloji alanında uzmanlık sahibi olup, İran Atom Enerji Örgütü’nün eski başkanıdır. 2010 yılında bir motosiklet bombasıyla düzenlenen suikast girişimini atlatmayı başarmıştı. Ancak bu sefer, hedef olarak seçildiği hava saldırısında hayatını kaybetti. Diğer bir önemli isim olan Mohammad Mehdi Tehranchi ise Tehran’daki İslamic Azad Üniversitesi’nin rektörlüğünü yapıyordu ve teorik fizik alanında önemli çalışmalara imza atmıştı. O da aynı şekilde hava saldırısında yaşamını yitirdi. Bunun yanı sıra, Abdolhamid Manouchehr, Ahmad Reza Zolfaghari, Amirhossein Feghi ve Motalibizadeh isimli dört bilim insanı da bu saldırılardan nasibini aldı.
Suikastların Savaş Dönemleriyle İlişkisi
Suikastlar, savaşların iç içe geçtiği dönemlerde sıkça görülen bir durum olup, bu gibi saldırılar özellikle stratejik önem taşıyan bilim insanlarının hedef alınmasına sebep olmaktadır. Yakın tarihte yaşanan Ukrayna-Rusya savaşında da benzer bir süreç yaşanmıştır; iki taraf, ilgili bilim insanlarına yönelik suikastlar düzenlemiştir. Örneğin, Rusya’nın Mars Tasarım Bürosu'nda görevli olan üst düzey füze bilimcisi Mikhail Shatsky, 12 Aralık 2024’te Moskova’nın Kuzminsky Park’ında silahlı bir kişi tarafından vurulup hayatını kaybetmiştir. Bu olay, Ukrayna askeri istihbaratının eylemleri olarak değerlendirilmiştir. Aynı günlerde, Ukrayna’da Igor Kirillov, Rus NBC kuvvetlerinin komutanı olarak suikasta maruz kalmış ve bu suikastta Ukrayna istihbarat teşkilatı suçlanmıştır.
Akademik Dünya da Hedef Alındı
Profesyonel faaliyetleri dolayısıyla doğrudan suikasta kurban olarak sayılmasa da, çatışmalar sırasında hedef alınan akademisyenler arasında Ukraynalı Prof. Ihor Zyma ve Dr. Olesia Sokur da bulunmaktadır. Taras Şevçenko Milli Üniversitesi’nde görevli olan Prof. Zyma, 40 yıllık deneyime sahip bir nörobiyolog olup, 1 Ocak 2025 sabahı Rus yapımı “Shahed” tipi dronlarla gerçekleştirilen bir saldırı sonucu hayatını kaybetmiştir. Benzer şekilde, Dr. Sokur da evinde saldırıya uğrayarak yaşamını yitirmiştir. Savaşlar, akademik dünyada da ciddi kayıplara yol açmakta ve birçok bilim insanı hedef alınmaktadır.
Şüpheli Ölümler ve Suikast İhtimalleri
2011 yılında Siemens’te çalışan nükleer enerji uzmanı Dirk Meyer, gizemli bir şekilde ölü bulunmuştur. Ailesi ve bazı medya kuruluşları, bu olayın bir suikast olabileceği fikrini ortaya atmışlardır. Meyer’ın İran’ın nükleer programıyla ilgili Batılı sabotaj operasyonlarında yer aldığına dair iddialar bulunmaktadır. Türkiye’deki Isparta’da meydana gelen uçak kazasında hayatını kaybeden fizikçilerin ölümü de benzer şüpheli ölümler arasında sayılmaktadır. Kazada 57 kişi hayatını kaybetmiş, kazanın sebepleri belirsizliğini korumuştur. Uçakta, TÜBİTAK destekli bir projede çalışan bilim insanlarının da olduğu belirtilmektedir. Ölenler arasında Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Engin Arık ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Şenel Boydağ gibi akademisyenler bulunmaktadır.
