Samsun Türkiye Ortalamasının Üstünde Ama 24. Sırada
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı Sosyoekonomik Seviye (SES) verileri, illerin eğitim, gelir ve meslek göstergelerini bir araya getirerek Samsun’un gerçek tablosunu ortaya koydu. Samsun, 127,3 puanla Türkiye ortalamasının üzerine çıktı. Ancak 81 il arasında 24. sırada yer alması, kentin Karadeniz’in lokomotifi olma iddiasına rağmen potansiyelinin altında kaldığını gösteriyor.
Karadeniz’in En Düşük SES Ortalaması ve Samsun’un Yeri
Türkiye’nin bölgeleri arasında yapılan karşılaştırmada Karadeniz, 122,2 puanla en düşük SES ortalamasına sahip bölge oldu. Marmara sanayi ve ticaret gücüyle, Ege ve Akdeniz turizm ve tarımla öne çıkarken Karadeniz hâlâ kırsal yapı ve sınırlı sanayileşmenin gölgesinde kalıyor. Bu tabloda Samsun, 127,3 puanlık skoru ile bölgesinde Bolu, Düzce, Rize ve Trabzon’un ardından 5. sırada yer alarak Karadeniz ortalamasının üstünde bir performans sergiliyor.
İlçeler Arasında Büyük Uçurum: Atakum’dan Salıpazarı’na
Samsun’un gerçek hikâyesi ilçe sıralamalarında ortaya çıkıyor. TÜİK verilerine göre Atakum 158,2 puanla Türkiye genelinde 21. sırada yer alırken, üniversite ve sağlık yatırımlarıyla modern bir yaşam standardı sunuyor. İlkadım 132,2 puanla 173. sırada güçlü bir orta sınıfı barındırıyor. Tekkeköy ve Canik 123 civarında, Çarşamba ve Bafra 115–116 bandında, 19 Mayıs 111,8 puanla 515. sırada yer alıyor. Alaçam 106,0 ve Salıpazarı 105,5 puanla Türkiye’nin en alt çeyreğinde bulunuyor. Bu tablo, Samsun’da Atakum’un ışıkları ile Salıpazarı’nın durağanlığı arasındaki derin uçurumu gösteriyor.
Kalkınma Vizyonu Tüm İlçeleri Kapsamalı
Samsun’un SES tablosu, şehrin sadece merkez ilçelerle yukarıya çıkamayacağını açıkça ortaya koyuyor. Eğitim yatırımları kırsal ilçelerde öncelikli hale gelmeli, sanayi ve hizmet çeşitliliği yalnızca merkez ilçelerle sınırlı kalmamalı. Kırsal kalkınma projeleri olmadan tarıma dayalı ilçeler yerinde saymaya devam edecek. Samsun, Karadeniz’in omurgası olma iddiasını sürdürmek istiyorsa, Atakum’un dinamizmi ile Salıpazarı’nın geriliği arasındaki mesafeyi kapatmak zorunda.
Karadeniz’in Geleceği Samsun’un Dengesinde
SES verileri Samsun’un hem potansiyelini hem de risklerini gösteriyor. Atakum Türkiye’nin üst liginde parıldarken, Alaçam ve Salıpazarı ülkenin en alt tabakasında sıkışmış durumda. İlkadım güçlü bir merkez rolü oynarken, 19 Mayıs orta-alt seviyede kalıyor. Samsun, güçlü ilçelerinin dinamizmini kırsalın potansiyeliyle buluşturabilirse hem kendi konumunu hem de Karadeniz’in ortalamasını yükseltecek. Aksi halde bölgesel ortalama hep aşağıda kalacak.
