Katalizör arızası oluştuğunda egzozdan çürük yumurta kokusu, motorda güç kaybı ve yakıt sarfiyatında artış görülür. Tıkanmış bir katalizör egzoz basıncını yükseltir, turbo ve subaplara geri basınç uygular. ECU, oksijen sensörlerinden dengesiz veri alınca zengin karışım gönderir; bu da DPF doluluğunu hızlandırır.
Katalizör (katalitik konvertör), aracınızın egzoz sisteminin en önemli parçalarından biridir. Motorun yanma süreci sonucunda ortaya çıkan zararlı gazları (karbon monoksit, hidrokarbonlar ve azot oksitler) kimyasal bir reaksiyonla daha az zararlı maddelere dönüştürerek çevreye verilen zararı minimize eder. Ancak, bu kritik parça çeşitli nedenlerle arızalanabilir veya tıkanabilir.
1. Motorun Yağ Yakması
Motorun yağ yakması, katalizör arızasının en yaygın nedenlerinden biridir. Aşınmış piston segmanları, subap contaları veya turboşarj arızası gibi durumlarda motor yağı yanma odasına veya egzoz sistemine sızabilir. Bu yağ, katalizörün içindeki petekli yapıyı kaplayarak veya yakılarak tıkanmasına ve işlevini yitirmesine neden olur. Egzozdan çıkan mavi duman, motorun yağ yaktığının bir işaretidir.
2. Yakıt Sistemi Sorunları
- Zengin Yakıt Karışımı (Çok Yakıt): Motorun çok fazla yakıt alması (örneğin arızalı enjektörler, oksijen sensörü sorunları veya yakıt basıncı regülatörü arızası nedeniyle), yanmamış yakıtın egzoz sistemine ulaşmasına neden olur. Bu yakıt, katalizörün içinde yanarak aşırı ısınmasına ve iç yapısının erimesine veya tıkanmasına yol açabilir.
- Fakir Yakıt Karışımı (Az Yakıt): Motorun çok az yakıt alması, yanma sıcaklıklarının aşırı yükselmesine neden olabilir. Bu aşırı sıcaklıklar, katalizörün seramik yapısına zarar verebilir veya çatlamasına yol açabilir.
- Düşük Kaliteli Yakıt: İçeriğinde yüksek oranda katkı maddesi, kirletici veya sülfür bulunan kalitesiz yakıtlar, yanma sonrası daha fazla atık bırakarak katalizörün tıkanmasına veya kimyasal dengesinin bozulmasına neden olabilir.
3. Ateşleme Sistemi Arızaları
Buji arızaları, ateşleme bobini sorunları veya buji kablolarındaki hasarlar, motorun teklemeye başlamasına ve yakıtın silindirde tam olarak yanmamasına neden olur. Yanmamış yakıtın egzoz sistemine ulaşması, katalizörün içinde yanarak aşırı ısınmasına ve hasar görmesine yol açar. Bu durum özellikle benzinli araçlarda yaygın bir katalizör arızası nedenidir.
4. Aşırı Isınma
Katalizörler, normal çalışma sırasında yüksek sıcaklıklara ulaşır. Ancak, yukarıda bahsedilen zengin yakıt karışımı, motor teklemesi gibi sorunlar veya egzoz sistemindeki tıkanıklıklar nedeniyle katalizörün içindeki sıcaklık anormal seviyelere çıkabilir. Bu aşırı ısınma, katalizörün içindeki değerli metallerin erimesine ve petek yapısının bozulmasına neden olarak tıkanıklığa yol açar.
5. Mekanik Hasarlar ve Yaşlanma
- Darbe veya Fiziksel Hasar: Aracın alt kısmına alınan sert bir darbe (örneğin kasisten veya çukurdan geçerken), katalizörün dış kasasını veya iç yapısındaki seramik petekleri çatlatabilir veya kırabilir.
- Doğal Aşınma ve Yaşlanma: Her parça gibi katalizörün de bir ömrü vardır. Ortalama olarak 100.000 ila 150.000 km arasında bir ömrü olduğu kabul edilir. Zamanla, içindeki değerli metallerin etkinliği azalır ve biriken küller nedeniyle performansı düşebilir veya tamamen tıkanabilir.
6. Oksijen Sensörü (Lambda Sensörü) Arızaları
Katalizörden önce ve/veya sonra bulunan oksijen sensörleri, egzoz gazındaki oksijen miktarını ölçerek motor kontrol ünitesine (ECU) bilgi gönderir. Bu bilgi, yakıt-hava karışımının ayarlanmasında kullanılır. Eğer bir oksijen sensörü arızalıysa ve yanlış bilgi gönderiyorsa, ECU yakıt karışımını hatalı ayarlayabilir. Bu da yukarıda bahsedilen zengin veya fakir karışım sorunlarına ve dolayısıyla katalizörün zarar görmesine neden olabilir.
Katalizör arızası belirtileri genellikle motor arıza lambasının yanması, egzozdan kötü koku gelmesi (çürük yumurta gibi), motor performansında düşüş, yakıt tüketiminde artış ve egzozdan anormal duman çıkışı şeklinde kendini gösterir. Bu belirtilerden herhangi birini fark ettiğinizde, aracınızı en kısa sürede bir uzmana göstermeniz, daha büyük ve maliyetli motor hasarlarının önüne geçmek için kritik öneme sahiptir.
Arızanın temel sebepleri düşük kaliteli yakıt, yağ yakan motor veya mekanik darbedir. Çözüm olarak fiziksel darbe kaynaklıysa değiştirme, kurum kaynaklıysa profesyonel kimyasal temizleme önerilir. Atölyemiz, sökmeden yapılan katalizör yıkama makineleriyle %90’a varan temizlik garantisi sunar. Emisyon, performans ve yakıt ekonomisini iyileştirmek için katalizörünüzü kontrol ettirin.
