Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sigortasız işçi çalıştırmanın ciddi yaptırımlar doğurduğunu hatırlatarak, kayıt dışı istihdamla mücadelede hem işverenleri hem çalışanları uyardı.
Sigortasız Çalıştırmanın Yasal Sonuçları
SGK’dan yapılan bilgilendirmede, sigortalı çalışmanın anayasal bir hak olduğu vurgulandı.
İşverenlerin sigortasız işçi çalıştırma hakkı bulunmadığı gibi, çalışanların da sigortasız çalışmayı kabul etme yetkisi yok.
Bir işçinin bir yıl boyunca sigortasız çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde işverene 14 asgari ücrete kadar idari para cezası uygulanıyor.
Ayrıca, bu süreye ait primler gecikme zammı ve cezasıyla tahsil edilirken, işverenin yararlandığı teşvik ve destekler de iptal ediliyor.
Teşvik Kaybı ve Ekonomik Etkiler
Kayıt dışı işçi çalıştıran işverenler, devlet destekli teşvik, hibe ve kredi avantajlarından da mahrum kalıyor.
Bu durum sadece işvereni değil, genel ekonomik dengeleri de olumsuz etkileyerek haksız rekabet ve piyasa dengesizliği yaratıyor.
Sigortasız Çalışanın Kaybı Büyük
Kayıt dışı çalışılan süreler emeklilikte hizmetten sayılmıyor. Bu durumda kişi;
-
Emeklilik, malullük veya ölüm aylığından yararlanamıyor,
-
İşsizlik sigortasından faydalanamıyor,
-
Sağlık sigortası primini kendisi ödemek zorunda kalıyor,
-
İş kazası, meslek hastalığı gibi durumlarda yasal korumalardan mahrum kalıyor.
Ayrıca kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin, doğum izni gibi haklardan da yararlanamıyor.
Sigorta Durumu Nasıl Kontrol Edilir?
Çalışanlar, e-Devlet üzerinden SGK hizmet dökümlerini sorgulayabiliyor.
Ayrıca 7/24 hizmet veren ALO 170 hattı, SGK İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezleri üzerinden bildirim kontrolü yapılabiliyor.
Sigortasız çalıştırıldığını veya eksik bildirim yapıldığını düşünen çalışanlar, ALO 170, CİMER veya SGK üzerinden ihbarda bulunabiliyor.
Yabancı İşçi Çalıştıranlara da Uyarı
Bilanço esasına tabi işyerlerinde, her bir yabancı çalışan için en az beş Türk vatandaşının istihdam edilmesi gerekiyor.
Yabancı işçiye ödenecek ücret, asgari ücretin altında olamaz.
Çalışma izni olmadan yabancı işçi çalıştıran işverenlere, 2025 yılı itibarıyla kişi başı 81 bin 683 TL ceza uygulanıyor.
Ayrıca, yabancı işçinin ve ailesinin konaklama, sağlık ve dönüş masraflarını da işveren karşılamak zorunda.
“Sosyal Güvenlik Ortak Sorumluluktur”
SGK, kayıt dışı istihdamla mücadelenin yalnızca kurumun değil, tüm toplumun ortak sorumluluğu olduğunu belirterek, işverenleri yasal yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdı.