Denge Kaybının Sırrı: Beyin, Beyincik ve İç Kulak İletişimi
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, beyinde denge kaybının, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkilediğini ifade ediyor. Dengeyi yalnızca beyinciğin değil; gözler, iç kulak ve tüm sinir sisteminden gelen bilgilerin bütünleşmesiyle sağlandığını belirten Prof. Dr. Metin:
“Beyinde denge kaybı, merkezi sinir sisteminde dengeyi sağlayan beyin, beyincik ve iç kulak arasındaki iletişimin bozulması sonucu ortaya çıkar. Bu durum, kişinin yürüme, oturma veya ayakta durma gibi temel hareketlerinde dengesizlik, sendeleme veya baş dönmesi hissetmesine yol açar.”
Düşme riskini artıran ve sersemlik hissiyle kendini gösteren bu durumun ardında basit nedenler olabileceği gibi ciddi hastalıkların da yatabileceği konusunda uyarıyor.
Ani Denge Kaybı Nedenleri: Tümörden B12 Eksikliğine
Prof. Dr. Barış Metin, denge kaybının yaşla birlikte beyincik dokusundaki hücresel kayıplar ve sinir iletim hızının düşmesiyle sıklaştığını, ancak gençlerde de görülebileceğini belirtiyor. Denge kaybına yol açabilecek başlıca problemleri ise şöyle sıralıyor:
-
Nörolojik Hastalıklar: Multipl Skleroz veya Parkinson gibi sinir iletimini etkileyen hastalıklar.
-
Beyin Hasarları: Beyincik hasarı ve koordinasyon merkezinin etkilenmesi, yürüyüşte bozulma ve yalpalamaya neden olabilir.
-
Vasküler Sorunlar: İnme ve damar tıkanıklığı gibi sorunlar, beyne giden kan akışının azalmasına yol açarak ani denge kaybına neden olabilir.
-
İç Kulak (Vestibüler) Problemleri: Enfeksiyonlar veya Meniere hastalığı dengeyi doğrudan bozabilir.
-
Yapısal Basınç: Beyin tümörleri nedeniyle oluşan basınç artışı dengeyi etkileyebilir.
-
Metabolik Nedenler: Özellikle B12 eksikliği gibi vitamin eksiklikleri sinir sistemini olumsuz etkileyerek denge sorunlarını tetikler. Ayrıca yoğun stres ve anksiyete de denge bozukluğu yaratabilir.
Hangi Belirtiler Görülür?
Beyinde denge kaybının belirtileri geniş bir yelpazede ortaya çıkabilir. Prof. Dr. Metin, bu belirtileri şöyle özetliyor:
-
Motor Belirtiler: Yürüme veya ayakta durmada sağa sola yalpalama, kas güçsüzlüğü ve titreme.
-
Duyusal Belirtiler: Sürekli veya tekrarlayan baş dönmesi (bazıları odanın döndüğünü tarif eder), kulakta uğultu ve baş ağrısı.
-
Görsel Belirtiler: Bulanık görme veya çift görme.
-
Diğer Ciddi Belirtiler: Mide bulantısı ve kusma, ileri vakalarda konuşmada bozulma ve bilinç bulanıklığı.
Doğru Teşhis Hayati Önem Taşıyor
Doğru teşhisin, dengenin genellikle düzelmesini sağladığını ifade eden Prof. Dr. Metin, teşhis yöntemlerini şöyle açıklıyor: Hastanın hikayesi ve fiziksel muayenenin ardından, MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleri ile beyinde tümör, kanama veya damar tıkanıklığı aranır. Ayrıca Romberg testi başta olmak üzere denge ölçümleri ile iç kulak kaynaklı sorunlar ve vitamin eksiklikleri araştırılır.
Tedavi, altta yatan nedene göre ilaç, fizik tedavi ve rehabilitasyon, cerrahi müdahale veya yaşam tarzı düzenlemeleriyle planlanır.
Prof. Dr. Metin, beyinde denge kaybının kendi başına ölümcül olmasa da, özellikle yaşlılarda düşme kaynaklı kırık ve yaralanma riskini yükselttiği konusunda uyarıyor. Şikayetleri olan kişilerin vakit kaybetmeden öncelikle Nöroloji uzmanına başvurması, iç kulak kaynaklı şüpheli durumlarda ise KBB uzmanının da değerlendirme yapmasının önemli olduğunu belirtiyor.